Της Γραμματής Μπακλατσή, Τοπογράφου, Πολεοδόμου Μηχανικού
baklatsi@yahoo.gr
Νέα δεδομένα φέρνει ο νέος νόμος αυθαιρέτων που κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή και θα ισχύσει σύμφωνα με την κυβέρνηση σε 45 μέρες, πριν δηλαδή τη λήξη του νόμου 4178/2013. Μάλιστα, η πρώτη εκτίμηση είναι ότι συμφέρει στους έχοντες αυθαίρετο να αναμένουν τον νέο νόμο, εκτός ίσως από κάποιες πολύ δύσκολες περιπτώσεις, όπως είναι τα αυθαίρετα που βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές και σε παραδοσιακούς οικισμούς, καθώς το πρόστιμο εκεί αυξάνεται κατά 20%.
Τι θα γίνει με τα «παλιά» αυθαίρετα
Ως ημερομηνία ορόσημο για οποιαδήποτε τακτοποίηση αυθαιρέτου παραμένει η 28/07/2011.
Προβλέπεται όμως, σειρά ρυθμίσεων που διευκολύνουν τον πολίτη να τακτοποιήσει τις παλιές του εκκρεμότητες και να προσαρμοστεί πλέον στα νέα πολεοδομικά δεδομένα. Συγκεκριμένα:
- Μειώνονται κατά 50% τα παράβολα.
- Γίνεται έκπτωση μέχρι 20% σε όσους δηλώσουν γρήγορα τα αυθαίρετά τους, ενώ αντίθετα θα υπάρχουν αντίστοιχες αυξήσεις για τους αργοπορημένους.
- Γίνονται εκπτώσεις σε ειδικές ομάδες πληθυσμού (ανάπηροι, ΑΜΕΑ, πολύτεκνοι, τρίτεκνοι, μακροχρόνια άνεργοι και δικαιούχοι του Επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης).
- Δίνεται παράταση υπαγωγής για δυο χρόνια.
- Αυξάνονται οι δόσεις καταβολής του επιβαλλόμενου προστίμου, από 60 σε 80.
- Αυξάνονται τα πρόστιμα σε περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές (π.χ. περιοχές NATURA).
- Μειώνονται τα πρόστιμα για αυθαίρετες κατοικίες που έχουν κατασκευασθεί μεταξύ 1983-93.
- Μειώνονται τα πρόστιμα για αυθαίρετες κατοικίες σε περιοχές εκτός σχεδίου και στις οποίες εκκρεμεί η έγκριση πολεοδομικής μελέτης.
- Μειώνονται τα πρόστιμα για αυθαίρετα υπόγεια – εσωτερικούς εξώστες (πατάρια) και σοφίτες.
- Μειώνονται τα πρόστιμα για αυθαίρετα σε στάσιμους οικισμούς κάτω των 500 κατοίκων, που δεν είναι παραλιακοί και κοντά σε χιονοδρομικά κέντρα και που έχουν κατασκευασθεί πριν το 1993.
- Μειώνονται τα πρόστιμα για αυθαίρετα κτίσματα που δεν έχουν οικοδομική άδεια αλλά έχουν υπερβάσεις δόμησης μικρότερες από 100 έως 500 τ.μ.
Πώς μπορεί να μειωθεί κι άλλο το πρόστιμο
- Εφόσον εκπονηθεί στατική μελέτη και χρειαστεί να γίνουν εργασίες ενίσχυσης του κτηρίου, γίνεται έκπτωση στο πρόστιμο που ξεκινά από 30% και φτάνει μέχρι το 60%, ανάλογα σε τι περιοχή σεισμικής επικινδυνότητας βρίσκεται το αυθαίρετο.
- Επίσης 50% έκπτωση θα δοθεί σε όσα κτίσματα ολοκληρωθούν οι εργασίες προσαρμογής σε αυθαίρετα που παραβίασαν τις αρχές του πολιτιστικού περιβάλλοντος ή αφορούν διατηρητέα κτίσματα.
- Μείωση επίσης από 30% έως 50% θα ισχύσει και για κτίσματα που προχώρησαν σε εργασίες ενεργειακής αναβάθμισης. Στην περίπτωση αυτή 50% θα είναι τα μειωμένα πρόστιμα για υπερβάσεις έως 250 τ.μ. σε οριζόντιες ή κάθετες ιδιοκτησίες με χρήση κατοικίας και έως 500 τ.μ. για άλλες χρήσεις. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις, η έκπτωση θα είναι 30%.
Πότε θα γίνεται Στατικός Έλεγχος
Μελέτη στατικής επάρκειας θα πραγματοποιείται για κάθε αυθαίρετη κατασκευή και θα προσκομίζεται εντός προθεσμίας 3 ετών από την ημερομηνία υπαγωγής για τα κτήρια σπουδαιότητας Σ4 (κτήρια τηλεπικοινωνιών, ενέργειας, κ.ά.), Σ3 (κτήρια συνάθροισης κοινού) και 5 ετών για τα κτήρια σπουδαιότητας Σ2 (κατοικίες, γραφεία). Για τα κτήρια που έχουν ήδη υπαχθεί στον ν. 4178/2013, η υποχρέωση υποβολής μελέτης στατικής επάρκειας ή τεχνικής έκθεσης, εφ’ όσον απαιτείται, θα γίνεται κατά τη σύνταξη της ταυτότητας κτηρίου.
Σε ποιές περιπτώσεις δε θα γίνεται στατική μελέτη
Δεν θα απαιτείται υποβολή μελέτης στατικής επάρκειας, αλλά τεχνική έκθεση αρμόδιου μηχανικού στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Μετατροπή ημιυπαίθριου χώρου σε κλειστό.
- Διαμερισμάτωση ή αλλαγή διαρρύθμισης χώρου, που δεν επιφέρει αύξηση μόνιμου φορτίου πάνω από 10% στην επιφάνεια που έχει συντελεστεί η παρέμβαση.
- Πατάρια ισογείου που είναι στατικά ανεξάρτητα από τον φέροντα οργανισμό του κτηρίου.
- Πατάρια υπερκείμενων ορόφων όταν το συνολικό ίδιο βάρος δεν επιφέρει αύξηση του μόνιμου φορτίου της υποκείμενης πλάκας πάνω από 15%.
- Πρόβολοι με προσαύξηση μέχρι 30% του εμβαδού τους και μέχρι 25% του πλάτους τους.
- Κατασκευή στο δώμα κτηρίων μέχρι το 20% της επιφάνειας αυτού.
- Υπόγειοι χώροι μέγιστης επιφανείας έως αυτής του ισογείου, κατασκευασμένοι με περιμετρικούς τοίχους από μπατική τοιχοποιία ή οπλισμένο σκυρόδεμα, τα οποία καλύπτουν τουλάχιστον το 75% της περιμέτρου.
- Αλλαγή χρήσης με την προϋπόθεση ότι δεν διαφοροποιείται η κατηγορία σπουδαιότητας και η οποία δεν επιφέρει αθροιστική αύξηση των κινητών και μόνιμων φορτίων πάνω από 30% του μόνιμου φορτίου πριν την παρέμβαση.
- Μετατροπή πυλωτής σε κλειστό χώρο με προσθήκη περιμετρικών τοίχων από μπατική τοιχοποιία ή οπλισμένο σκυρόδεμα το οποίο καλύπτει τουλάχιστον το 75% της περιμέτρου.
- Υπόγεια που ξεμπαζώθηκαν και είναι κατασκευασμένα με περιμετρικούς τοίχους από μπατική τοιχοποιία ή οπλισμένο σκυρόδεμα το οποίο καλύπτει τουλάχιστον το 75% της περιμέτρου.
- Σοφίτες υπό προϋποθέσεις.
Τι γίνεται με τα «νέα» αυθαίρετα
- Μετά από την 28/07/2011 δεν επιτρέπεται η τακτοποίηση αυθαιρέτων.
- Για αυθαίρετα που εντοπίζονται κατά την φάση κατασκευής, προβλέπεται άμεση κατεδάφιση.
- Για τα κτήρια που εντοπίζονται αφού έχουν ανεγερθεί, το πρόστιμο ανέγερσης από 30% που είναι σήμερα εκτοξεύεται στο 100% της αντικειμενικής αξίας του κτηρίου και στις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές στο 110%.
- Τα πρόστιμα διατήρησης, για όσο καιρό διατηρούνται μέχρι να προγραμματισθεί και να υλοποιηθεί η κατεδάφισή τους, εκτοξεύονται από 5% στο 50%.
- Για πρώτη φορά θεσμοθετείται η ηλεκτρονική καταγραφή της όλης διαδικασίας, από τον εντοπισμό μέχρι την κατεδάφιση κάθε αυθαιρέτου.
Διαχωρίζονται τα μικρά από τα μεγάλα αυθαίρετα
Γίνεται διαχωρισμός των μικρών πολεοδομικών παραβάσεων που έχουν περιορισμένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, από τις μεγάλες αυθαιρεσίες. Για τις μικρές παραβάσεις θα προβλέπεται μόνο διοικητική διαδικασία επιβολής κυρώσεων, χωρίς ποινική δίωξη, καθώς και μικρότερα πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η αποσυμφόρηση της δικαιοσύνης, ώστε να καταστεί ταχύτερη η εκδίκαση των σημαντικών υποθέσεων.