«Δεν επιτρέπεται η μίσθωση και παραχώρηση ακινήτων στα οποία έχει εκτελεστεί αυθαίρετη κατασκευή ή έχει εγκατασταθεί αυθαίρετη αλλαγή χρήσης». Νόμο του κράτους αποτελεί εδώ και μερικές ημέρες η συγκεκριμένη απαγόρευση η οποία ενσωματώθηκε στον καινούργιο σχέδιο «τακτοποίησης» των αυθαιρέτων (εκκρεμεί για λίγες ακόμα μέρες η δημοσίευση του σχετικο’υ ΦΕΚ). Πρόκειται για ακόμη έναν νόμο που θα ωθήσει τους ιδιοκτήτες να σπεύσουν στα γραφεία των μηχανικών και να υποβάλλουν δηλώσεις νομιμοποίησης καταβάλλοντας φυσικά το ανάλογο πρόστιμο.
Το ερώτημα βέβαια που απασχολεί τους ιδιοκτήτες από την περασμένη εβδομάδα οπότε και ψηφίστηκε η σχετική διάταξη είναι το εξής: «και τώρα τι γίνεται; Ποιες είναι οι συνέπειες αν δεν υπάρχει συμμόρφωση; Θα χρειαστεί να σπεύσω για τακτοποίηση αυθαιρεσιών ακόμη και στα ακίνητα που είναι ήδη ενοικιασμένα;». Έγκυροι νομικοί που διαβάζουν τον νέο νόμο κάνουν λόγο για αοριστία, υποστηρίζουν ότι πολύ σύντομα η κυβέρνηση θα χρειαστεί να δώσει πρόσθετες διευκρινήσεις μέσω υπουργικής απόφασης και εφιστούν την προσοχή στους ιδιοκτήτες οι οποίοι κινδυνεύουν να βρεθούν «κατηγορούμενοι» για ψευδή δήλωση και να χάσουν εισοδήματα από ενοίκια και άλλα δικαιώματα.
Ο νέος νόμος προβλέπει μεν την απαγόρευση μίσθωσης ακινήτου στο οποίο υπάρχουν αυθαιρεσίες, ωστόσο ούτε αναφέρει συγκεκριμένες κυρώσεις για τους παραβάτες ιδιοκτήτες ούτε καθιστά υποχρεωτική την έκδοση βεβαίωσης μηχανικού με την οποία να πιστοποιείται ότι δεν έχει παραβιαστεί η πολεοδομική νομοθεσία. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι θα τροποποιηθεί η ηλεκτρονική εφαρμογή καταχώρησης των μισθωτηρίων συμβολαίων στο Taxis και μέσω αυτής οι ιδιοκτήτες θα καλούνται να δηλώσουν είτε ότι το ακίνητο που μισθώνουν δεν έχει αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης είτε ότι οι όποιες αυθαιρεσίες έχουν «τακτοποιηθεί» με κάποιον από τους σχετικούς νόμους που έχουν ψηφιστεί από το 2010 μέχρι σήμερα.
Όποιοι επιλέξουν να δηλώσουν ψευδώς ότι δεν έχουν κάνει αυθαιρεσίες μόνο και μόνο για να προχωρήσουν στη μίσθωση του ακινήτου, θα αναλαμβάνουν τεράστιο ρίσκο. Επικαλούμενος το γράμμα του νόμου, ο μισθωτής θα μπορεί κάλλιστα να μην καταβάλλει τα ενοίκια επί σειρά μηνών ενώ ο ιδιοκτήτης να υφίσταται τελικώς και τις κυρώσεις περί ψευδούς δήλωσης. Δεν αποκλείεται μάλιστα, με την υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί προκειμένου να προχωρήσει η αλλαγή στην ηλεκτρονική εφαρμογή του Taxis, να προβλέπονται και συγκεκριμένες κυρώσεις ή πρόστιμα για τους παραβάτες.
Σε κάθε περίπτωση, αυτό που ξεκαθαρίζουν οι νομικοί, είναι ότι η υποχρέωση να μην υπάρχουν αυθαιρεσίες στα κτίρια που ενοικιάζονται, αφορούν στις καινούργιες μισθώσεις και όχι στις υφιστάμενες. Μένει να φανεί βέβαια το τι θα γίνει στις περιπτώσεις ανανέωσης συμβολαίων όπου το πιθανότερο είναι ο ιδιοκτήτης να βρίσκεται τότε αντιμέτωπος με την τακτοποίηση των αυθαιρεσιών.
Οι μόνοι ιδιοκτήτες που δεν χρειάζεται να ανησυχούν σχετικά με το αν υπάρχουν ή όχι παραβάσεις στα προς ενοικίαση ακίνητα, είναι οι εξής:
- εξαιρούνται τα ακίνητα στα οποία έχουν εκτελεστεί αυθαίρετες κατασκευές ή έχουν εγκατασταθεί αυθαίρετες χρήσεις που υφίστανται πριν από τις 30.11.1955,
- εξαιρούνται τα ακίνητα που έχουν απαλλαγεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα µε τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 3 του ν. 720/1977 (Α΄ 297),
- δεν έχουν δέσμευση τα ακίνητα που έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα µε τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 16 του ν. 1337/1983 ή των παρ. 8 και 10 του άρθρου 9 του ν. 1512/1985
- Δεν εμπίπτουν όλα τα ακίνητα η κατεδάφιση των οποίων έχει ανασταλεί σύµφωνα µε τις διατάξεις των άρθρων 15, 16, 20 και 21 του ν. 1337/1983 (Α΄ 33), χωρίς όµως να έχει απορριφθεί µε απόφαση του αρµόδιου, κατά περίπτωση, οργάνου η αίτηση για την εξαίρεση από την κατεδάφιση,
- Όσα έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, σύμφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 3399/2005 (Α΄ 255),
- Τα ακίνητα για τα οποία έχει περατωθεί η διαδικασία διατήρησης, σύμφωνα µε τις διατάξεις του ν. 3775/2009 (Α΄122) ή του ν. 3843/2010 (Α΄ 62), και για το χρονικό διάστημα που προβλέπεται σε αυτές,
- Όλα τα ακίνητα για τα οποία έχει περατωθεί η διαδικασία καταβολής του ενιαίου ειδικού προστίμου ή έχει καταβληθεί ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) του ενιαίου ειδικού προστίµου, με βάση τις διατάξεις του ν. 4014/2011 και του ν. 4178/2013